Het nieuw erkenningsdecreet

Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen

Hieronder vindt u meer info omtrent het "Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen", kortom: het "nieuwe erkenningsdecreet". Deze pagina wordt steeds bijgewerkt en up-to-date gehouden.

Op 16 november 2021 werd het Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Dat betekent dat het Erkenningsdecreet in werking treedt op 16 november 2021. 

De volledige titel luidt: 

Decreet tot regeling van de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen, de verplichtingen van de besturen van de eredienst en het toezicht daarop en tot wijziging van het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten.

BVR Communicatie - digitale indiening vanaf 1.2.2023!

In het kielzog van het Erkenningsdecreet werd ook het BVR Communicatie uitgevaardigd, hetgeen ondermeer digitale communicatie verplicht maakt vanaf 1 februari 2023. Zie onderaan deze pagina voor meer uitleg omtrent het BVR Communicatie.

Inhoud Erkenningsdecreet

Dit decreet voert een nieuw kader in voor de erkenning van lokale geloofsgemeenschappen en voor de criteria en administratieve verplichtingen waaraan alle besturen van de eredienst, inclusief de bestaande besturen, zullen moeten voldoen.Ook voor de reeds bestaande/erkende eredienstbesturen komen hierdoor dus enkele verplichtingen bij. 

Voor een permanent en adequaat toezicht op de naleving van de verplichtingen in dit erkenningsdecreet en het eredienstendecreet van 7 mei 2004 (het "eredienstendecreet") wordt een toezichtsinstantie opgericht: de Informatie- en screeningsdienst lokale geloofsgemeenschappen, als onderdeel van het Agentschap Binnenlands Bestuur. Naast het bestaande financieel en administratief toezicht zal deze nieuwe dienst dus ook, in uitzonderlijke gevallen, de eredienstbesturen kunnen controleren. Het volgt ook de eredienstbesturen verder op en tracht deze te begeleiden bij mogelijke tekortkomingen. Het decreet kent de personeelsleden van de Informatie- en screeningsdienst een aantal bevoegdheden toe om die opdracht te verwezenlijken.

Het decreet voert tevens een getrapt en gedifferentieerd sanctioneringsmechanisme in. Afhankelijk van de ernst van de tekortkoming kan de Vlaamse Regering: ofwel de financiering opschorten of beperken voor een bepaalde termijn ofwel de erkenning opschorten voor een bepaalde termijn ofwel de erkenning opheffen.
Daarnaast worden de procedures voor de samenvoeging van lokale geloofsgemeenschappen (en dus eredienstbesturen) verduidelijkt, en worden de driejaarlijkse verkiezingen gelijkgeschakeld voor alle besturen (eerstvolgend de verkiezing van de kleine helft in 2023).

Totstandkoming

Dit decreet heeft een lange voorgeschiedenis. Sinds eind 2020 hebben de Vlaamse bisdommen, en de andere representatieve organen van de erediensten, vanaf de allereerste versie van voorontwerp van decreet zich actief ingezet om basisprincipes zoals de grondwettelijk gewaarborgde vrijheid van godsdienst op te werpen, bepaalde onaanvaardbare voorgestelde bepalingen uit de achtereenvolgende voorontwerpen te weren en de reeks bijkomende administratieve verplichtingen maximaal te reduceren.  Na hoorzittingen en meer dan ruim 50 amendementen, waarvan een hele reeks werden aangenomen, werd finaal een verbeterde tekst van decreet door het parlement aangenomen.

Het volledige parlementair dossier kunt u hier raadplegen.

Samenvatting voor de bestaande besturen van de eredienst:

Alle eredienstbesturen moeten voldoen aan dezelfde verplichtingen, ongeacht de datum van erkenning en de eredienst. De bestaande besturen van de eredienst krijgen in de meeste gevallen één jaar om zich aan te passen aan de nieuwe verplichtingen.

Hieronder vindt u een korte samenvatting van alle "nieuwe" verplichtingen:

Volgende verplichtingen zijn van toepassing vanaf 16 november 2021:

1. Het bestuur van de eredienst is financieel leefbaar en transparant daarover.
2. Het bestuur van de eredienst is maatschappelijk relevant: het bestuur van de eredienst zorgt voor de materiële voorwaarden voor uitoefening van de eredienst en het behoud van de waardigheid ervan.
3. Het bestuur van de eredienst is maatschappelijk relevant: het bestuur van de eredienst onderhoudt en bewaart de eredienstgebouwen.
4. De leden van het bestuursorgaan leven, behalve bij incidentele overmacht, al de volgende verplichtingen na:
   • de leden van het bestuursorgaan verlenen geen medewerking aan activiteiten die aanzetten tot discriminatie, haat of geweld jegens een persoon, een groep, een gemeenschap of leden daarvan;
   • de leden van het bestuursorgaan ondernemen alle redelijke inspanningen om personen die aanzetten tot discriminatie, haat of geweld jegens een persoon, een groep, een gemeenschap of de leden daarvan, te weren uit de organisatie en werking van het bestuur van de eredienst;
   • de leden van het bestuursorgaan ondernemen alle redelijke inspanningen om personen die in hun lokalen en plaatsen aanzetten tot discriminatie, haat of geweld jegens een persoon, een groep, een gemeenschap of de leden daarvan, te weren uit de gebruikte lokalen en plaatsen;
   • de leden van het bestuursorgaan ondernemen alle redelijke inspanningen, onverminderd de godsdienstvrijheid, om de geldende wetgeving na te leven. Ze verlenen geen medewerking aan handelingen die strijdig zijn met de wetgeving en in het bijzonder het EVRM en de Grondwet;
   • de leden van het bestuursorgaan zetten niet aan tot discriminatie, haat of geweld jegens een persoon, een groep, een gemeenschap of leden daarvan.
5. Alle bedienaars van de eredienst en hun vervangers voldoen aan de inburgeringsplicht als die op hen van toepassing is
6. Het bestuur van de eredienst ontvangt noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks buitenlandse financiering of ondersteuning als die financiering of ondersteuning afbreuk doet aan zijn onafhankelijkheid. Het bestuur van de eredienst ontvangt eveneens geen financiering of ondersteuning die rechtstreeks of onrechtstreeks verband houdt met terrorisme, extremisme, spionage of clandestiene inmenging.
7. Het bestuursorgaan houdt een giftenregister bij.

Volgende verplichtingen zijn van toepassing vanaf 16 november 2022:

1. Het bestuur van de eredienst is maatschappelijk relevant: het bestuur van de eredienst onderhoudt duurzame contacten met de lokale overheid van de gemeente waar de eredienstgebouwen gelegen zijn
2. Het bestuur van de eredienst is maatschappelijk relevant: het bestuur van de eredienst respecteert het principe van goed nabuurschap en onderhoudt duurzame contacten met de lokale gemeenschap waar de eredienstgebouwen gelegen zijn
3. Het bestuur van de eredienst beschikt over een eredienstgebouw (en kan op aanvraag het bewijs van zakelijk recht - eigendom, erfpacht, ... - of gebruiksrecht - huurovereenkomst, ... - voorleggen, indien het gebouw geen eigendom is van de gemeente)
4. Het bestuursorgaan meldt wijzigingen aan de bestuurssamenstelling, doormiddel van bepaalde persoonsgegevens van de leden en de bedienaar van de eredienst of diens vervanger: binnen de dertig dagen aan de toezichthouders

Volgende verplichting is van toepassing vanaf 16 november 2023:

1. Bedienaars van de eredienst en hun vervangers worden noch rechtstreeks, noch onrechtstreeks bezoldigd door een buitenlandse overheid.

Ondersteuning

• Uw representatief orgaan (voor de Rooms-Katholieke eredienst is dit het bisdom) blijft uw eerste contactpunt. In vele bisdommen worden hieromtrent specifieke opleidingen georganiseerd, of wordt dit meegenomen in algemene opleidingen in het voorjaar. U verneemt dit via de communicatie van de representatieve organen zelf.
• Zoals steeds kunt u bij ons terecht mocht u hierbij vragen hebben. Verder worden Religiosoft en Religiopoint in samenwerking met de representatieve organen (i.e. de bisdommen voor de Rooms-Katholieke eredienst) en de bevoegde diensten maximaal aangepast om de administratieve en praktische impact van bovenstaande wijzigingen zo beperkt mogelijk te houden,
• Tijdens de Religio-najaarsopleidingen wordt uitleg gegeven omtrent het nieuwe erkenningsdecreet. Indien u hier graag de opname van wenst te bekijken, geeft u ons gerust een seintje.
• Het Agentschap Binnenlands Bestuur heeft hierover ook een informatieve pagina, met o.a. een zeer verhelderend infodossier:
  • De website zelf: klik hier
  • Rechtstreekse link naar het infodossier: klik hier

BVR Communicatie

Het BVR Communicatie van 1 april 2022 (voluit: "Besluit van de Vlaamse Regering van 1 april 2022 tot uitvoering van het Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen van 22 oktober 2021 en het decreet van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten, wat betreft de wijze van communicatie, de opmaak van algemene protocollen voor de elektronische uitwisseling van persoonsgegevens en tot opheffing van het besluit van de Vlaamse Regering van 13 mei 2016 tot vaststelling van de wijze van communicatie in het kader van het bestuurlijk toezicht op de besturen van de eredienst") bepaalt dat alle communicatie die voortvloeit uit het Eredienstendecreet van 7 mei 2004 en het Erkenningsdecreet Lokale Geloofsgemeenschappen van 22 oktober 2021 vanaf 1 februari 2023 digitaal zal moeten gebeuren. Dit Besluit verscheen op 27 juni 2022 in het Belgisch Staatsblad.

Dit omvat o.a. de indiening van notulen, verkiezingsdocumenten, en financiële documenten zoals de jaarrekening, het budget (en wijzigingen daarvan), het MJP (en wijzigingen daarvan), alsook de toezichtsprocedures daarop (representatief orgaan (bv. bisdom), gemeente/provincie, provinciegouverneur).

Maakt u gebruik van Religiopoint? Geen probleem!

Religiopoint werd achter de schermen reeds volautomatisch geïntegreerd met de databanken van het Agentschap Binnenlands Bestuur, en voldoet zo aan de nieuwe regelgeving. Voor besturen die reeds gebruik maken van Religiopoint verandert er dus niets!